Guatr
Nedir?
Guatr, tiroid bezinin düzensiz büyümesidir. Tiroid boynun tabanında bulunan kelebek şeklinde bir bezdir.
Guatr, tiroidin genel bir büyümesi olabilir veya tiroidde bir veya daha fazla yumru (nodül) oluşturan düzensiz hücre büyümesinin sonucu olabilir. Guatr, tiroid fonksiyonunda değişiklik olmaması veya tiroid hormonlarında artış veya azalma ile ilişkili olabilir. Dünya çapında guatrın en yaygın nedeni diyette iyot eksikliğidir.
Tedavi, guatrın nedenine, semptomlara ve guatrdan kaynaklanan komplikasyonlara bağlıdır. Fark edilmeyen ve sorun yaratmayan küçük guatrlar genellikle tedavi gerektirmez.
Belirtileri Nelerdir?
Guatr olan çoğu kişinin boyunda şişlik dışında hiçbir belirti veya semptomu yoktur. Çoğu durumda, guatr, yalnızca rutin bir tıbbi muayene veya başka bir durum için bir görüntüleme testi sırasında farkedilir.
Diğer belirti ve semptomlar, tiroid fonksiyonunun değişip değişmediğine, guatrın ne kadar hızlı büyüdüğüne ve nefes almayı engelleyip engellemediğine bağlıdır.
Az çalışan tiroid (hipotiroidizm) belirti ve semptomları şunlardır:
- Soğuğa karşı artan hassasiyet
- Artan uyku hali
- Kuru cilt
- Kabızlık
- Kas Güçsüzlüğü
- Hafıza veya konsantrasyon ile ilgili sorunlar
Aşırı aktif tiroid (hipertiroidizm) belirti ve semptomları şunlardır:
- Kilo kaybı
- Hızlı kalp atışı (taşikardi)
- Isıya karşı artan hassasiyet
- Aşırı terleme
- Titreme
- Sinirlilik
- Kas Güçsüzlüğü
- Sık bağırsak hareketleri
- Adet düzenindeki değişiklikler
- Uyku zorluğu
- Yüksek tansiyon
- Iştah artışı
Neden Oluşur?
Tiroid fonksiyonunu veya büyümesini etkileyen bir dizi faktör guatr ile sonuçlanabilir.
Iyot Eksikliği:
İyot, tiroid hormonlarının üretimi için gereklidir. Bir kişi yeterince iyot almazsa, hormon üretimi düşer ve hipofiz bezi tiroide daha fazlasını yapması için sinyal verir. Bu artan sinyal tiroid büyümesi ile sonuçlanır.
Haşimoto HastalığıHashimoto hastalığı, bağışıklık sisteminin sağlıklı dokulara saldırmasının neden olduğu bir otoimmün bozukluktur. Tiroidin hasarlı ve iltihaplı dokuları yeterli hormon üretmez (hipotiroidizm). Hipofiz bezi düşüşü algıladığında ve tiroidi daha fazla hormon üretmeye yönlendirdiğinde, tiroid büyüyebilir.
Graves Hastalığı
Graves hastalığı adı verilen başka bir otoimmün bozukluk, bağışıklık sistemi TSH’yi taklit eden bir protein ürettiğinde ortaya çıkar. Bu sahte protein, tiroidin aşırı hormon üretmesine (hipertiroidizm) neden olur ve tiroid büyümesine neden olabilir.
Tiroid Nodülleri:Nodül, bir yumru oluşturan tiroid hücrelerinin düzensiz büyümesidir. Bir kişinin bir nodülü veya birkaç nodülü (multinodüler guatr) olabilir. Nodüllerin nedeni net değildir, ancak birden fazla faktör olabilir – genetik, diyet, yaşam tarzı ve çevre. Çoğu tiroid nodülü kanserli değildir (iyi huylu).
Tiroid kanseri. Tiroid kanseri diğer kanserlerden daha az yaygındır ve genellikle tedavi edilebilir. Tiroid nodülü olan kişilerin yaklaşık %5’inde kanser olduğu bulunmuştur.
Gebelik:
Hamilelik sırasında üretilen bir hormon olan insan koryonik gonadotropin (HCG), tiroid bezinin aşırı aktif olmasına ve hafifçe büyümesine neden olabilir.
Enflamasyon:
Tiroidit, otoimmün bir bozukluk, bakteriyel veya viral enfeksiyon veya ilaçların neden olduğu tiroid iltihabıdır. Enflamasyon hipertiroidizme veya hipotiroidizme neden olabilir.
Teşhis
Genellikle rutin bir fizik muayene sırasında guatr farkedilir. Bazen de başka bir durum için yapılan görüntülemelerde tesadüfen bulunur. Daha sonra tiroidin boyutu ölçülür, herhangi bir nodül varlığı araştırılır. Tiroidin aşırı aktif mi yoksa az aktif mi olabileceği değerlendirilir ve nedeni belirlenir.
Tedavi
Guatr tedavisi, guatrın boyutuna, belirtilerinize ve semptomlarınıza ve altta yatan nedene bağlıdır.
Tiroid bezinizin tamamını veya bir kısmını çıkarmak için ameliyata ihtiyacınız olabilir (tam veya kısmi tiroidektomi).
Ameliyat, aşağıdaki komplikasyonların varlığında guatr tedavisinde gerekli olabilir.
- Nefes alma veya yutma zorluğu
- Hipertiroidizme neden olan tiroid nodülleri
- Tiroid kanseri